ယုတ္မာပက္စက္ရိုဟင္ဂ်ာကုလားစုတ္မ်ား
(၁၉၄၂) ခုႏွစ္ ကုလားရခုိင္ အဓိကရုဏ္း စတင္ၿဖစ္ရၿခင္း အေၾကာင္းတရားကား စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ စတင္ၿဖစ္ပြားေလသည္။ အဂၤလိပ္တပ္ၿဖစ္ေသာ ရာခ်္ပုကုလားစစ္သားမ်ားက ရခုိင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ အဓမၼၿပဳက်င့္ကာ ရခုိင္အမ်ိဳးသားမ်ားကုိ ကုလားအရပ္သားမ်ားႏွငိ႔ ပူးေပါင္း၍ အႏုိင္က်င္႔ နွိပ္စက္သတ္ၿဖတ္ရာမွ မခံမရပ္ႏုိင္ၿဖစ္ၿပီး စတင္ၿဖစ္ပြားလာရၿခင္းၿဖစ္ေလသည္။ ယင္းျပႆနာသည္ ေၿမပုံၿမိဳ႕နယ္၊မင္းၿပားၿမိဳ႕နယ္၊ ေၿမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားသုိ႔ ကူးစက္သြားသည္။
ယင္းကိစၥကုိ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ၾကေသာ ဦးပညာသီဟ ၊ ဦးသာေက်ာ္(ဘုံေဘာက္)တုိ႔က ၿပန္ေၿဖေပးသၿဖင္႔ အထက္ပါၿမိဳ႔မ်ားမွာ ေအးေဆးၿငိမ္သက္သြားခဲ့ပါသည္။အထက္ပါၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ထြက္ေၿပးၾကေသာ ကုလားမ်ားႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ပညာတတ္ ကုလားေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕သည္ ယင္းေဒသရွိ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင္႔ ရခုိင္ေက်းရြာမ်ား ကုိ ေခ်မႈန္းသုတ္သင္ သတ္ၿဖတ္ၾကရန္ ႏိႈးေဆာ္စည္းရုံးၾကေလသည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ (ေမဂ်ာ ေက်ာ္ခုိင္) သည္ ၄င္းကိစၥကုိ ထိမ္းသိမ္းရန္ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ ကုလားေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ေသာ ဦးယာဆိန္း (ေ႐ွ႕ေန) ဦးဆူတန္မာမတ္၊ ဦးဘုိးခိုင္ စေသာသူမ်ားႏွင့္ ႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း မေအာင္ၿမင္သည့္အၿပင္ (ေမဂ်ာ ဦးေက်ာ္ခုိင္ ) ကုိယ္တုိင္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိ႕နယ္ ဂူတာၿပင္ေက်းရြာတြင္ ကုလားမ်ား၏ ပစ္ခတ္ လုိက္ေသာ ေသနတ္ဒဏ္ရာၿဖင့္ ေသဆုံးသြားရေလသည္။
(၁၉၄၂)ခုနွစ္ ေမလတြင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ရွိ ကုလားေက်းရြာ အားလုံးသည္ လူစုရုံးၿပီး လက္နက္ကုိင္မ်ားကုိင္ေဆာင္လွ်က္ ရခုိင္ေက်းရြာမ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ဖ်က္ ဆီး မီး႐ွိဳ႕ၿခင္းမ်ား စတင္ၿပဳလုပ္လာၾကသည္၊ရခုိင္ေက်းရြာမ်ားကုိ ၀ုိင္းထားၿခင္း ၊ လမ္းတံတားမ်ားအား ၿဖတ္ေတာက္ ဖ်က္ဆီးထားၿခင္းတုိ႔ ၿပဳလုပ္ၾကသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကုိ ဒုတ္ ဒါး လက္နက္ ကုိယ္စီၿဖင္႔ ၀ုိင္းရံထားသည့္ အင္အားမွာ(၂၀၀၀၀)ႏွစ္ေသာင္း ေက်ာ္ ေက်ာ္ ေလာက္ရွိမည္ဟု ခန္းမွန္းၾကသည္ ။၊ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ၀င္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ အားလုံးကုိ ပိတ္ဆုိ႔ထားၾကသည္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ပတ္၀န္း က်င္ေက်းရြာမ်ားတြင္လည္း ကုလားမ်ား ၀ုိင္း၀န္းထုိးခုတ္ၾကသည္ဟု သတင္းမ်ားၾကားၾကရသည္။ ဒါးဒါဏ္ရာႏွင္႔ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႔ေပၚသုိ႔ တက္လာေသာသူမ်ားမွာလည္း မနည္းလွပါ။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ အလယ္ရြာက ဟုထင္ပါသည္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု မနက္(၄) နာရီေလာက္တြင္ ဘူးသီးေတာင္သုိ႔ ေဖါက္ထြက္ေၿပးၾကရာ ကညင္တန္းမွာ ကုလားမ်ား ခုတ္လႊတ္လုိက္ေသာေၾကာင္႔ ပါသြားေသာ ပစၥည္းမ်ားအားလုံးလည္း လုယူခံရၿပီး ေသြးသံရဲရဲ ၿဖင္႔ ၿမိဳ႕ထဲသုိ႔ ၿပန္၀င္ေၿပးလာသည္ကုိ ေတြ႔ရွိခဲ႔ရသည္။
ယင္းေန႔မုိးလင္းသည္႔အခ်ိန္မွ စ၍ ရရာပစၥည္းမ်ားကုိ ထုတ္ပုိးၿပီး ထြက္လာခဲ႔ၾကရာ လမ္းမ်ားေပၚတြင္ မိမိကဲ႔သုိ႔ အထုတ္အပုိးမ်ားၿဖင္႔ ဟုိဟုိ ဒီဒီေၿပးလြားေနၾကေသာ ထိတ္လန္႔ ေၾကာက္လန္႔ေနၾကသည္႔ ရခုိင္အုပ္စုလုိက္အုပ္စုလုိက္ ေတြ႔ရပါသည္။ ယင္းအခ်ိန္က အစုိးရက ခ်ိတ္ပိတ္ ထားေသာ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ကြက္လပ္တြင္ လူ (၅၀၀၀) ေလာက္ စုမိလာၾကသည္။ ေၿမာက္ဖက္ပုိင္း ကညင္ေခ်ာင္းရြာမ်ားမွ လူမ်ားကုိ လည္းေကာင္း၊ ၿမိဳ႕နွင့္နီးေသာ ေတာင္ပုိင္းရြာမ်ားၿဖစ္သည့္ ေမွာ္၀င္ရြာ ၊မက်ီးေခ်ာင္းရြာ ၊ ေရဖုန္းၿပင္ရြာ၊ ပန္းေတာၿပင္ရြာ စေသာ ရခုိင္ရြာမ်ားမွ လူမ်ားကုိလည္းေတြ႔ရပါသည္။ အသက္ေဘးကုိ ေၾကာက္ရြံေနၾကေသာ လူအုပ္ၾကီးသည္ ကေလးငုိသံ လူၾကီးဆူညံသံမ်ားႏွင္႔ ပြက္ပြက္ညံေနသည္။ ထုိေန႔က စက္ရွင္တရားသူၾကီး ဦးေအာင္သာေက်ာ္ ဘူးသီးေတာင္ေငြတုိက္မွ ေငြမ်ားကုိ သိမ္းဆည္းရန္ႏွင့္ ေမာင္ေတာကုိ ကုလားမ်ား၀ုိင္းရံထားေၾကာင္း သိရ၍ အကူအညီေပးရန္ ေရာက္ရွိလာၿခင္းၿဖစ္သည္ဟု သိရပါသည္။ ဦးေအာင္သာေက်ာ္က ဘူးသီးေတာင္သုိ႔ ပုိ႔ေပးမည္ဟု ေၿပာသည္။ ဘူးသီးေတာင္သို႔သြားရန္ ေစာင္႔ေနၾကစဥ္ မိုးသက္ေလၿပင္းက်ၿပီး မိုးအႀကီးအက်ယ္ ရြာေနေသာေၾကာင့္ ဘူးသီးေတာင္လမ္းပိတ္ေနေၾကာင္း ၾကားသိရၿပန္သည္၊ စစ္သားအေစာင္႔အေရွာက္ႏွင္႔ မသြားပါကလည္း သတ္ရန္ လမ္းတေလွ်ာက္လုံး ကုလားမ်ား ေစာင္႔ေနၾကေၾကာင္း ၾကားသိရၿပန္သည္။
မနက္(၉)နာရီေလာက္တြင္ ဥိီးေအာင္သာေက်ာ္က နတ္ၿမစ္တစ္ဖက္ကမ္း တကၠနက္သုိ႔ ပုိ႔ေပးရန္ ႀကိဳးစားမည္ၿဖစ္ေၾကာင္းေၿပာပါသည္။ ေန႔လည္(၁၂)နာရီေလာက္တြင္ ေအာင္သာေက်ာ္ ႏွင္႔အတူ အဂၤလိပ္စစ္ဗုိလ္ ေတလာ ႏွင္႔ နီေပါ ေဂၚရခါးစစ္သား ေရာက္လာၿပီး ေမာင္ေတာသေဘၤာဆိပ္သုိ႔ ပုိ႔ေပးပါသည္။ အာရကန္ ဖလုိတီလာ ကုမၼဏီပုိင္ သေဘၤာၿဖင္႔ အေခါက္ေခါက္ အခါခါ ေၿပးဆြဲေသာ္လည္း မႏုိင္မနင္း ၿဖစ္ေနေလရာ ေလွသန္ဗာန္မ်ားႏွင္႔ လည္း ပုိ႔ေပးၾကသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ တစ္ဖက္ကမ္း ယခု ဘဂၤလားေဒခ္႔် ႏုိင္ငံ တကၠနက္သုိ႔ ေရာက္၍ ညဖက္တြင္ မီးေတာက္မီးလွ်ံမ်ားတလိမ္႔လိမ္႔ တက္လာသည္ကုိ ေတြ႔ၿမင္ရေလသည္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မရွိသည္႔ေနာက္ပုိင္း ကုလားမ်ား ေထာင္ေသာင္းခ်ီ ၀င္ေရာက္ လာၾကရာ ရခုိင္အိမ္မ်ားတြင္ ရွိေသာ ဆန္ ဆီ ဆား ပုဂံ ခြက္ေယာက္ အိမ္ေထာင္ပရိေဘာက မ်ားပါမက်န္ စိတ္တုိင္းက် ယူငင္ၾကၿပီး ေနာက္ အိမ္မ်ား ေက်ာင္းမ်ားကုိ မီး႐ွဳိ႕ၾကေလသည္။ ဤအေရးအခင္းတြင္ နတ္ၿမစ္ကမ္းေၿခမွ ေက်းရြာမ်ား ၿဖစ္ၾကေသာ ငါးခူရ ၊ ၿခံၿပင္ ၊ရြက္ညိႈးေတာင္၊ သရက္အုပ္၊ စေသာ ေက်းရြာမ်ားသည္ ေလွမ်ားၿဖင္႔ နတ္ၿမစ္တစ္ဖက္ကမ္းသုိ႔ ထြက္ေၿပးလြတ္ေၿမာက္ၾကေသာ္လည္း ကမ္းေၿခႏွင္႔ ေ၀းေသာ ရခုိင္ေက်းရြားဘားလုံူးသည္ ရြာလုံးကၽြတ္ အသတ္ခံခဲ႔ရေလသည္၊ အခ်ိဳ႔ရြာမ်ားသည္ မယူေတာင္တန္းကုိ ၿဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ဘူးသီးေတာင္ ေက်ာက္ေတာ္ ေၿမာက္ဦးနယ္မ်ားသို႔ လက္လြတ္ ထြက္ေၿပးၾကေသာသူမ်ားသည္။
ဘူးသီးေတာင္လက္၀ဲတက္ရြာ မွ ကုလားမ်ား ခုတ္၍လည္းေကာင္း ၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ ေတာင္ပုိင္းတြင္ အသက္ရွင္ လြတ္ေၿမာက္ေသာ ေက်းရြာမ်ားမွာ မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္ အားလုံးရြာလုံးကၽြတ္ ခုတ္သတ္ခံခဲ႔ရသည္၊ အလယ္သံေက်ာ္ ရဲစခန္းကုိ လက္နက္သိမ္းပုိက္ၿပီး ရဲသား အားလုံးႏွင္႔ ေက်းရြာသားမ်ားအားလုံး ကုိ သတ္ၿဖတ္ပစ္လုိက္ၾကသည္။ တပ္ထုံးၿပင္ ေက်းရြာအတြင္း ရွိသမွ်ကေလး၊ လူႀကီးမ်ားသည္ ရြာကုိ ကုလားမ်ား ၀ုိင္းရံထားေသာအခါ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသုိ႔ ေၿပး၀င္ခုိလံႈၾကေလသည္။ထုိအခါ ကုလားမ်ားသည္ ရြာသားမ်ားႏွုင္႔ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကုိပါ မီး႐ွိဳ႕လုိက္သၿဖင္႔ ကေလး၊ လူႀကီး၊ မိန္းမ၊ ဘုန္းႀကီး၊ ကုိရင္၊ ဖုိးသူေတာ္ အားလုံး (၅၀၀)ေက်ာ္ အရွင္လတ္လတ္ မီး႐ွိဳ႕ သတ္ၿဖတ္ၿခင္း ခံခဲ႔ရေလသည္။
(၁၉၄၂) ခုႏွစ္ ကုလားရခုိင္ အဓိကရုဏ္း စတင္ၿဖစ္ရၿခင္း အေၾကာင္းတရားကား စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ စတင္ၿဖစ္ပြားေလသည္။ အဂၤလိပ္တပ္ၿဖစ္ေသာ ရာခ်္ပုကုလားစစ္သားမ်ားက ရခုိင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ အဓမၼၿပဳက်င့္ကာ ရခုိင္အမ်ိဳးသားမ်ားကုိ ကုလားအရပ္သားမ်ားႏွငိ႔ ပူးေပါင္း၍ အႏုိင္က်င္႔ နွိပ္စက္သတ္ၿဖတ္ရာမွ မခံမရပ္ႏုိင္ၿဖစ္ၿပီး စတင္ၿဖစ္ပြားလာရၿခင္းၿဖစ္ေလသည္။ ယင္းျပႆနာသည္ ေၿမပုံၿမိဳ႕နယ္၊မင္းၿပားၿမိဳ႕နယ္၊ ေၿမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားသုိ႔ ကူးစက္သြားသည္။
ယင္းကိစၥကုိ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ၾကေသာ ဦးပညာသီဟ ၊ ဦးသာေက်ာ္(ဘုံေဘာက္)တုိ႔က ၿပန္ေၿဖေပးသၿဖင္႔ အထက္ပါၿမိဳ႔မ်ားမွာ ေအးေဆးၿငိမ္သက္သြားခဲ့ပါသည္။အထက္ပါၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ထြက္ေၿပးၾကေသာ ကုလားမ်ားႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ပညာတတ္ ကုလားေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕သည္ ယင္းေဒသရွိ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင္႔ ရခုိင္ေက်းရြာမ်ား ကုိ ေခ်မႈန္းသုတ္သင္ သတ္ၿဖတ္ၾကရန္ ႏိႈးေဆာ္စည္းရုံးၾကေလသည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ (ေမဂ်ာ ေက်ာ္ခုိင္) သည္ ၄င္းကိစၥကုိ ထိမ္းသိမ္းရန္ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွ ကုလားေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ေသာ ဦးယာဆိန္း (ေ႐ွ႕ေန) ဦးဆူတန္မာမတ္၊ ဦးဘုိးခိုင္ စေသာသူမ်ားႏွင့္ ႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း မေအာင္ၿမင္သည့္အၿပင္ (ေမဂ်ာ ဦးေက်ာ္ခုိင္ ) ကုိယ္တုိင္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိ႕နယ္ ဂူတာၿပင္ေက်းရြာတြင္ ကုလားမ်ား၏ ပစ္ခတ္ လုိက္ေသာ ေသနတ္ဒဏ္ရာၿဖင့္ ေသဆုံးသြားရေလသည္။
(၁၉၄၂)ခုနွစ္ ေမလတြင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ရွိ ကုလားေက်းရြာ အားလုံးသည္ လူစုရုံးၿပီး လက္နက္ကုိင္မ်ားကုိင္ေဆာင္လွ်က္ ရခုိင္ေက်းရြာမ်ားကုိ တုိက္ခုိက္ဖ်က္ ဆီး မီး႐ွိဳ႕ၿခင္းမ်ား စတင္ၿပဳလုပ္လာၾကသည္၊ရခုိင္ေက်းရြာမ်ားကုိ ၀ုိင္းထားၿခင္း ၊ လမ္းတံတားမ်ားအား ၿဖတ္ေတာက္ ဖ်က္ဆီးထားၿခင္းတုိ႔ ၿပဳလုပ္ၾကသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကုိ ဒုတ္ ဒါး လက္နက္ ကုိယ္စီၿဖင္႔ ၀ုိင္းရံထားသည့္ အင္အားမွာ(၂၀၀၀၀)ႏွစ္ေသာင္း ေက်ာ္ ေက်ာ္ ေလာက္ရွိမည္ဟု ခန္းမွန္းၾကသည္ ။၊ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ၀င္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ အားလုံးကုိ ပိတ္ဆုိ႔ထားၾကသည္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ပတ္၀န္း က်င္ေက်းရြာမ်ားတြင္လည္း ကုလားမ်ား ၀ုိင္း၀န္းထုိးခုတ္ၾကသည္ဟု သတင္းမ်ားၾကားၾကရသည္။ ဒါးဒါဏ္ရာႏွင္႔ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႔ေပၚသုိ႔ တက္လာေသာသူမ်ားမွာလည္း မနည္းလွပါ။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ အလယ္ရြာက ဟုထင္ပါသည္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု မနက္(၄) နာရီေလာက္တြင္ ဘူးသီးေတာင္သုိ႔ ေဖါက္ထြက္ေၿပးၾကရာ ကညင္တန္းမွာ ကုလားမ်ား ခုတ္လႊတ္လုိက္ေသာေၾကာင္႔ ပါသြားေသာ ပစၥည္းမ်ားအားလုံးလည္း လုယူခံရၿပီး ေသြးသံရဲရဲ ၿဖင္႔ ၿမိဳ႕ထဲသုိ႔ ၿပန္၀င္ေၿပးလာသည္ကုိ ေတြ႔ရွိခဲ႔ရသည္။
ယင္းေန႔မုိးလင္းသည္႔အခ်ိန္မွ စ၍ ရရာပစၥည္းမ်ားကုိ ထုတ္ပုိးၿပီး ထြက္လာခဲ႔ၾကရာ လမ္းမ်ားေပၚတြင္ မိမိကဲ႔သုိ႔ အထုတ္အပုိးမ်ားၿဖင္႔ ဟုိဟုိ ဒီဒီေၿပးလြားေနၾကေသာ ထိတ္လန္႔ ေၾကာက္လန္႔ေနၾကသည္႔ ရခုိင္အုပ္စုလုိက္အုပ္စုလုိက္ ေတြ႔ရပါသည္။ ယင္းအခ်ိန္က အစုိးရက ခ်ိတ္ပိတ္ ထားေသာ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ကြက္လပ္တြင္ လူ (၅၀၀၀) ေလာက္ စုမိလာၾကသည္။ ေၿမာက္ဖက္ပုိင္း ကညင္ေခ်ာင္းရြာမ်ားမွ လူမ်ားကုိ လည္းေကာင္း၊ ၿမိဳ႕နွင့္နီးေသာ ေတာင္ပုိင္းရြာမ်ားၿဖစ္သည့္ ေမွာ္၀င္ရြာ ၊မက်ီးေခ်ာင္းရြာ ၊ ေရဖုန္းၿပင္ရြာ၊ ပန္းေတာၿပင္ရြာ စေသာ ရခုိင္ရြာမ်ားမွ လူမ်ားကုိလည္းေတြ႔ရပါသည္။ အသက္ေဘးကုိ ေၾကာက္ရြံေနၾကေသာ လူအုပ္ၾကီးသည္ ကေလးငုိသံ လူၾကီးဆူညံသံမ်ားႏွင္႔ ပြက္ပြက္ညံေနသည္။ ထုိေန႔က စက္ရွင္တရားသူၾကီး ဦးေအာင္သာေက်ာ္ ဘူးသီးေတာင္ေငြတုိက္မွ ေငြမ်ားကုိ သိမ္းဆည္းရန္ႏွင့္ ေမာင္ေတာကုိ ကုလားမ်ား၀ုိင္းရံထားေၾကာင္း သိရ၍ အကူအညီေပးရန္ ေရာက္ရွိလာၿခင္းၿဖစ္သည္ဟု သိရပါသည္။ ဦးေအာင္သာေက်ာ္က ဘူးသီးေတာင္သုိ႔ ပုိ႔ေပးမည္ဟု ေၿပာသည္။ ဘူးသီးေတာင္သို႔သြားရန္ ေစာင္႔ေနၾကစဥ္ မိုးသက္ေလၿပင္းက်ၿပီး မိုးအႀကီးအက်ယ္ ရြာေနေသာေၾကာင့္ ဘူးသီးေတာင္လမ္းပိတ္ေနေၾကာင္း ၾကားသိရၿပန္သည္၊ စစ္သားအေစာင္႔အေရွာက္ႏွင္႔ မသြားပါကလည္း သတ္ရန္ လမ္းတေလွ်ာက္လုံး ကုလားမ်ား ေစာင္႔ေနၾကေၾကာင္း ၾကားသိရၿပန္သည္။
မနက္(၉)နာရီေလာက္တြင္ ဥိီးေအာင္သာေက်ာ္က နတ္ၿမစ္တစ္ဖက္ကမ္း တကၠနက္သုိ႔ ပုိ႔ေပးရန္ ႀကိဳးစားမည္ၿဖစ္ေၾကာင္းေၿပာပါသည္။ ေန႔လည္(၁၂)နာရီေလာက္တြင္ ေအာင္သာေက်ာ္ ႏွင္႔အတူ အဂၤလိပ္စစ္ဗုိလ္ ေတလာ ႏွင္႔ နီေပါ ေဂၚရခါးစစ္သား ေရာက္လာၿပီး ေမာင္ေတာသေဘၤာဆိပ္သုိ႔ ပုိ႔ေပးပါသည္။ အာရကန္ ဖလုိတီလာ ကုမၼဏီပုိင္ သေဘၤာၿဖင္႔ အေခါက္ေခါက္ အခါခါ ေၿပးဆြဲေသာ္လည္း မႏုိင္မနင္း ၿဖစ္ေနေလရာ ေလွသန္ဗာန္မ်ားႏွင္႔ လည္း ပုိ႔ေပးၾကသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ တစ္ဖက္ကမ္း ယခု ဘဂၤလားေဒခ္႔် ႏုိင္ငံ တကၠနက္သုိ႔ ေရာက္၍ ညဖက္တြင္ မီးေတာက္မီးလွ်ံမ်ားတလိမ္႔လိမ္႔ တက္လာသည္ကုိ ေတြ႔ၿမင္ရေလသည္၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မရွိသည္႔ေနာက္ပုိင္း ကုလားမ်ား ေထာင္ေသာင္းခ်ီ ၀င္ေရာက္ လာၾကရာ ရခုိင္အိမ္မ်ားတြင္ ရွိေသာ ဆန္ ဆီ ဆား ပုဂံ ခြက္ေယာက္ အိမ္ေထာင္ပရိေဘာက မ်ားပါမက်န္ စိတ္တုိင္းက် ယူငင္ၾကၿပီး ေနာက္ အိမ္မ်ား ေက်ာင္းမ်ားကုိ မီး႐ွဳိ႕ၾကေလသည္။ ဤအေရးအခင္းတြင္ နတ္ၿမစ္ကမ္းေၿခမွ ေက်းရြာမ်ား ၿဖစ္ၾကေသာ ငါးခူရ ၊ ၿခံၿပင္ ၊ရြက္ညိႈးေတာင္၊ သရက္အုပ္၊ စေသာ ေက်းရြာမ်ားသည္ ေလွမ်ားၿဖင္႔ နတ္ၿမစ္တစ္ဖက္ကမ္းသုိ႔ ထြက္ေၿပးလြတ္ေၿမာက္ၾကေသာ္လည္း ကမ္းေၿခႏွင္႔ ေ၀းေသာ ရခုိင္ေက်းရြားဘားလုံူးသည္ ရြာလုံးကၽြတ္ အသတ္ခံခဲ႔ရေလသည္၊ အခ်ိဳ႔ရြာမ်ားသည္ မယူေတာင္တန္းကုိ ၿဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ဘူးသီးေတာင္ ေက်ာက္ေတာ္ ေၿမာက္ဦးနယ္မ်ားသို႔ လက္လြတ္ ထြက္ေၿပးၾကေသာသူမ်ားသည္။
ဘူးသီးေတာင္လက္၀ဲတက္ရြာ မွ ကုလားမ်ား ခုတ္၍လည္းေကာင္း ၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ ေတာင္ပုိင္းတြင္ အသက္ရွင္ လြတ္ေၿမာက္ေသာ ေက်းရြာမ်ားမွာ မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္ အားလုံးရြာလုံးကၽြတ္ ခုတ္သတ္ခံခဲ႔ရသည္၊ အလယ္သံေက်ာ္ ရဲစခန္းကုိ လက္နက္သိမ္းပုိက္ၿပီး ရဲသား အားလုံးႏွင္႔ ေက်းရြာသားမ်ားအားလုံး ကုိ သတ္ၿဖတ္ပစ္လုိက္ၾကသည္။ တပ္ထုံးၿပင္ ေက်းရြာအတြင္း ရွိသမွ်ကေလး၊ လူႀကီးမ်ားသည္ ရြာကုိ ကုလားမ်ား ၀ုိင္းရံထားေသာအခါ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသုိ႔ ေၿပး၀င္ခုိလံႈၾကေလသည္။ထုိအခါ ကုလားမ်ားသည္ ရြာသားမ်ားႏွုင္႔ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကုိပါ မီး႐ွိဳ႕လုိက္သၿဖင္႔ ကေလး၊ လူႀကီး၊ မိန္းမ၊ ဘုန္းႀကီး၊ ကုိရင္၊ ဖုိးသူေတာ္ အားလုံး (၅၀၀)ေက်ာ္ အရွင္လတ္လတ္ မီး႐ွိဳ႕ သတ္ၿဖတ္ၿခင္း ခံခဲ႔ရေလသည္။
တဖန္ (၁၉၄၂)ခုနွစ္
ဇြန္လတြင္ ဗိုလ္ရန္ေအာင္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဗမာ႔လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔သည္
ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔ကုိ သိမ္းပုိက္ေသာအခါ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ
ၿမိဳ႔နယ္အတြင္းရွိ ၿဖစ္ပြါးလ်ွက္ရွိေသာ ကုလား ရခုိင္ အဓိကရုဏ္းႏွင္႔
တပ္ေၿပးကုလားမ်ား၏ ဆူပူေသာင္းက်န္ူးမႈကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္
ေမာင္ေတာၿမို႔ဳနယ္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာ၀န္က် ဘဂီလီကုလားမ်ား ႏွင္႔
ဆက္သြယ္ခဲ႔ရပါသသည္၊ ၄င္းတုိ႔၏ ဖိတ္ေခၚခ်က္အရ ဗုိလ္ရန္ေအာင္
ဗိုလ္မ်ိဳးညြန္႔တုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ေသာ တပ္စိတ္တစိပ္ ကို ေစလြတ္၍ ခ်စ္ၾကည္ေရး
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ေစ႔စပ္ကမ္းလွမ္းရန္ ကုလားေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင္႔
ေစလြတ္လုိက္ေလသည္၊ ယင္းေန႔တြင္ ကညင္တန္းေက်းရြာ အူရဒူေက်ာင္း (ယခု
အထကေက်ာင္း၀င္း ပလီေနရာတြင္ ကုလားေခါင္း ေဆာင္းမ်ားက ခ်စ္ၾကည္ေရး ထမင္းပြဲ
တစ္ပြဲ တည္ခင္းလုိသည္ဆိုသၿဖင္႔ ပါလာေသာ လက ္နက္မ်ားကုိ တစ္ေနရာတြင္
စုပုံထား ေလသည္၊ ထမင္းစားေနစဥ္ပင္ ၾကိဳတင္စီစဥ္ထားေသာ သူမ်ားက
ဗုိလ္ရန္ေအာင္တုိ႔အဖြဲ႔ကုိ ၀ိုင္း၀န္းခုတ္ၾကသၿဖင္႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူ
တပ္မေတာ္အရာရွိ ႏွစ္ဦးႏွင္႔ ေနာက္ပါအားလုံးေသဆုံး ၾကရေလသည္။ (၁၉၄၂)ခုႏွစ္
ကုလားရခုိင္ အေရးအခင္းတြင္ (ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ ေၿမာက္ပုိင္းတြင္
လုံး၀ၿပန္လည္ထူေထာင္ၿခင္း မၿပဳႏုိင္ဘဲ ၿပိဳပ်က္ ဆုံးရံႈးသြားေသာ
ေက်းရြာမ်ားစာရင္း ႏွင္႔ အိမ္ေၿခစာရင္းမွာ ေအာက္ပါ အတုိင္းၿဖစ္ပါသည္။
* (၁) သစ္ပုတ္ေခ်ာင္းရြာ ( အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၂) ကံၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၃ )
* (၃) ေရဖုန္းၿပင္ရြာ(အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၄) ပန္းေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၅) ေမာင္ဦးရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၆) ခြဆုံၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (ရ) ၿပင္ၿဖဴရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (၈) ဒုိးတန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀၀ )
* (၉) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၁၀) ၀က္ပုိက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၁၁) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ( အိမ္ေၿခ ၂၅)
* (၁၂) ပုဏ္ဏားဆပ္ ရြာ(အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၁၃) သဲေခ်ာင္းရြာသစ္
* (၁၄) ငန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၁၅) ဒါၾကီးစားရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၁၆) ေက်ာက္ၿပင္ဆိပ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၁၇) ၿပင္ၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၁၈) ေရခပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၁၉) ငါးစားၾကဴးရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀ )
* (၂၀) ေၿပာင္ပစ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၂၁) ၿပင္ရွည္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၂၂) ဖရုံေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၂၃) ဆင္ေသၿပင္အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၂၄) ဆင္ေသၿပင္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ၂၀)
* (၂၅) သဲၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၂၆) ၿပားသားမဲရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
* (၂၇) ေတာင္ဖက္ရြာ (အိမ္ေၿခ စာရင္းမရ
* (၂၈) ေဖါက္က်ီေတာင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၂၉) အထက္ေဘာ္တူလာရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၂ )
* (၃၀) အင္တူလာရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၃၁) အင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၃၂) အဂၤါဖ ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၃၃) ကာလာရြာ (အိမ္ေၿခ ၈၀)
* (၃၄) လေဘာ္၀ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၆ )
* (၃၅) ဒုံးေက်ာ္ဖရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၂ )
* (၃၆) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၇၅ )
* (၃၇) ဂ်ိတ္ခ်ိဳင္ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၃၈)ကုိင္စူးရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၄ )
* (၃၉) တပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၄၀) အလယ္ေခ်ာင္း (အိမ္ေၿခ ၈၂)
* (၄၁) ေမာင္ေရြဇံရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀)
* (၄၂) သာဒုိးလွရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၄၃) တပ္ေခ်ာင္းေခ်ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၄၄) ဆင္ၿပကြင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၄၅) ေရႊဒုိင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၆ )
* (၄၆)ေရခ်မ္းေခ်ာင္း (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၄၇) ငါးခ်မ္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၃ )
* (၄၈) ရဲေအာင္စံရေဖြရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၄၉) ေၾကာင္နေဖ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၅၀) ေၾကာင္နေဖ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၅၁) ခ်က္စူရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၅၂) အရိုးက်ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၅၃) ေက်ာ္ထြီးေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၅၄) အင္းေခ်ာင္းအထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၈)
* (၅၅) အင္းေခ်ာင္းေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၆ )
* (၅၆) ေရႊဖီဦးဖရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၅၇) ေထာက္ကလန္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၈၈ )
* (၅၈) ေတာင္ၿပိဳလက္၀ဲရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၆ )
* (၅၉) ေတာင္ၿပိဳလက္ယာရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၈ )
* (၆၀) ေဒးတန္းညာ (ရခုိင္ရြာ) (အိမ္ေၿခ ၂၂)
* (၆၁) ကြမ္းသီးပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၂ )
* (၆၂) က်မ္းေထာင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
* (၆၃) တန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၈ )
* (၆၄) စံထြန္းဦးရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၆၅) အေရွ႔ ခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၅ )
* (၆၆) အေနာက္ခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၆၇) သူလူေတာင္ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၆၈) သံခုံရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၆၉) မၿဖဴမရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၇၀) ကုံးတက္ရြာ (အိမ္ေၿခ စာရင္းမရ )
* (၇၁) ခင္ၿပိဳသားရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၇၂) ေရႊငင္ေခ်ာင္းအထက္ရြာ(အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၇၃) ငရန္႔ေခ်ာင္းရြာ ၅၀ )
* (၇၄) လသစ္တုံးနားရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၇၅) ပန္းေရႊေအာင္ဖရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၇၆) ေရႊလွခုိင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀)
* (၇၇) တမန္းသားရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၇၈) ခ်ဒုိးရီရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
* (၇၉) သာေအာင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၈၀) ေလာင္းပတ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၈၁) ၀က္က်ိန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၀၀ )
* (၈၂) ၾကက္က်ိန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၈၃) ကၽြဲသေဘာက္ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (၈၄) ကၽြဲသေဘာက္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀ )
* (၈၅) ေက်ာက္တန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၈၆) စိမ္႔ေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၈၇) ေဂၚဒူရ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၈၈) ေဂၚဒူရ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၅ )
* (၈၉) ကၽြန္းေပါက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၅ )
* (၉၀) တရိမ္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅၀ )
* (၉၁) တင္သာရရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၉၂) သဲေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၅ )
* (၉၃) ငွက္ေပ်ာ႔ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (၉၄) ငါးစံေဘာ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၈၀ )
* (၉၅) လက္ဖြဲက်ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀)
* (၉၆) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၉၇) ရဲေအာင္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၇၀)
* (၉၈) ေရေနာက္ငါးသားရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၉၉) မီးေက်ာင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
* (၁) သစ္ပုတ္ေခ်ာင္းရြာ ( အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၂) ကံၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၃ )
* (၃) ေရဖုန္းၿပင္ရြာ(အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၄) ပန္းေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၅) ေမာင္ဦးရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၆) ခြဆုံၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (ရ) ၿပင္ၿဖဴရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (၈) ဒုိးတန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀၀ )
* (၉) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၁၀) ၀က္ပုိက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၁၁) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ( အိမ္ေၿခ ၂၅)
* (၁၂) ပုဏ္ဏားဆပ္ ရြာ(အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၁၃) သဲေခ်ာင္းရြာသစ္
* (၁၄) ငန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၁၅) ဒါၾကီးစားရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၁၆) ေက်ာက္ၿပင္ဆိပ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၁၇) ၿပင္ၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၁၈) ေရခပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၁၉) ငါးစားၾကဴးရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀ )
* (၂၀) ေၿပာင္ပစ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၂၁) ၿပင္ရွည္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၂၂) ဖရုံေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၂၃) ဆင္ေသၿပင္အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၂၄) ဆင္ေသၿပင္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ၂၀)
* (၂၅) သဲၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၂၆) ၿပားသားမဲရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
* (၂၇) ေတာင္ဖက္ရြာ (အိမ္ေၿခ စာရင္းမရ
* (၂၈) ေဖါက္က်ီေတာင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၂၉) အထက္ေဘာ္တူလာရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၂ )
* (၃၀) အင္တူလာရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀)
* (၃၁) အင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၃၂) အဂၤါဖ ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၃၃) ကာလာရြာ (အိမ္ေၿခ ၈၀)
* (၃၄) လေဘာ္၀ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၆ )
* (၃၅) ဒုံးေက်ာ္ဖရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၂ )
* (၃၆) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၇၅ )
* (၃၇) ဂ်ိတ္ခ်ိဳင္ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၃၈)ကုိင္စူးရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၄ )
* (၃၉) တပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၄၀) အလယ္ေခ်ာင္း (အိမ္ေၿခ ၈၂)
* (၄၁) ေမာင္ေရြဇံရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀)
* (၄၂) သာဒုိးလွရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၄၃) တပ္ေခ်ာင္းေခ်ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၄၄) ဆင္ၿပကြင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၄၅) ေရႊဒုိင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၆ )
* (၄၆)ေရခ်မ္းေခ်ာင္း (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၄၇) ငါးခ်မ္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၃ )
* (၄၈) ရဲေအာင္စံရေဖြရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၄၉) ေၾကာင္နေဖ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၅၀) ေၾကာင္နေဖ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၅၁) ခ်က္စူရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၅၂) အရိုးက်ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၅၃) ေက်ာ္ထြီးေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၅၄) အင္းေခ်ာင္းအထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၈)
* (၅၅) အင္းေခ်ာင္းေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၆ )
* (၅၆) ေရႊဖီဦးဖရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၅၇) ေထာက္ကလန္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၈၈ )
* (၅၈) ေတာင္ၿပိဳလက္၀ဲရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၆ )
* (၅၉) ေတာင္ၿပိဳလက္ယာရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၈ )
* (၆၀) ေဒးတန္းညာ (ရခုိင္ရြာ) (အိမ္ေၿခ ၂၂)
* (၆၁) ကြမ္းသီးပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၂ )
* (၆၂) က်မ္းေထာင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
* (၆၃) တန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၈ )
* (၆၄) စံထြန္းဦးရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၆၅) အေရွ႔ ခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၅ )
* (၆၆) အေနာက္ခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၆၇) သူလူေတာင္ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၆၈) သံခုံရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၆၉) မၿဖဴမရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀)
* (၇၀) ကုံးတက္ရြာ (အိမ္ေၿခ စာရင္းမရ )
* (၇၁) ခင္ၿပိဳသားရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၇၂) ေရႊငင္ေခ်ာင္းအထက္ရြာ(အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၇၃) ငရန္႔ေခ်ာင္းရြာ ၅၀ )
* (၇၄) လသစ္တုံးနားရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀)
* (၇၅) ပန္းေရႊေအာင္ဖရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၇၆) ေရႊလွခုိင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀)
* (၇၇) တမန္းသားရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၇၈) ခ်ဒုိးရီရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
* (၇၉) သာေအာင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀ )
* (၈၀) ေလာင္းပတ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၀)
* (၈၁) ၀က္က်ိန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၀၀ )
* (၈၂) ၾကက္က်ိန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၈၃) ကၽြဲသေဘာက္ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (၈၄) ကၽြဲသေဘာက္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၀ )
* (၈၅) ေက်ာက္တန္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၈၆) စိမ္႔ေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၀ )
* (၈၇) ေဂၚဒူရ အထက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၈၈) ေဂၚဒူရ ေအာက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၅ )
* (၈၉) ကၽြန္းေပါက္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၃၅ )
* (၉၀) တရိမ္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅၀ )
* (၉၁) တင္သာရရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၅ )
* (၉၂) သဲေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၆၅ )
* (၉၃) ငွက္ေပ်ာ႔ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၄၅ )
* (၉၄) ငါးစံေဘာ္ရြာ (အိမ္ေၿခ ၈၀ )
* (၉၅) လက္ဖြဲက်ရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀)
* (၉၆) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၅၀ )
* (၉၇) ရဲေအာင္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၇၀)
* (၉၈) ေရေနာက္ငါးသားရြာ (အိမ္ေၿခ ၂၀ )
* (၉၉) မီးေက်ာင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ေၿခ ၁၅ )
ရြာေပါင္း ကုိးဆယ္႔ကုိးရြာ ရွိ ရခုိင္ရြာမ်ားမွာ ကုလားယုတ္တုိ႔ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ၿဖတ္ၿခင္းကုိ ခံၾကရေလသည္ ၊ ထိုထုိေသာ ရြာမ်ားမွ သက္ရွိဆုိ လွ်င္ ေခြးတစ္ေကာင္ေတာင္ အၿပင္ကုိမထြက္ဘဲ ေသပြဲ၀င္ခဲ႔ၾကရသည္၊ ထုိအၿပင္ ရြာလုံးကၽြတ္ ကုလားသတ္ၿဖတ္ခံရ၍ အိမ္ေၿခအလုိက္ စနစ္တက် ေကာက္ခံရွာေဖြ မရရွိေသာ ေက်းရြာမ်ားမွာလည္း အလြန္မ်ားၿပားသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။
၄င္းေက်းရြာမ်ားမွာ-
* (1) ေဘာ္ဒုလာေအာက္ရြာ
* (2) ဒုိင္းပုိင္ရြာ
* (3) ခုိင္ဦးဖရြာ
* (4) သာၾသေအာင္ ရြာသစ္
* (5) တပ္ေခ်ာင္းေခ် တီစားရြာ
* (6) မိမင္းသာဖရြာ
* (7) ေရႊဒုိင္ရြာ
* (8) ေတာင္ပုတ္ရြာ
* (9) လမုံ႔ကုိင္းရြာ
* (10) ေ၀လာေဂါင္းတုံးရြာ
* (11) သလူေခ်ာင္းရြာ
* (12) ရဲေဘာ္ဦးရြာ
* (13) သဲနီရြာ
* (14) ေၾကာင္ခုိးရြာ
* (15) ငါးရံေခ်ာင္းရြာ
* (16) မီးေခ်ာင္းခုတ္ရြာ
* (17) သစ္တုံးနားရြာ
* (18) မိႈင္းစရီရြာ
* (19) ဘဲရုပ္ရြာ
* (20) ေက်ာက္ၿပင္လွရြာ
* (21) ေမာင္ဆိပ္ရြာ
* (22) ဖက္၀န္းေခ်ာင္းရြာ
* (23) ဂါရာၿပင္ရြာ
* (24) ၀က္က်ိန္းေခ်ရြာ
* (25) စံကားပင္ရင္းရြာ
* (26) ငၿဖဴေခ်ာင္းရြာ
* (27) နတ္ေက်ာက္ရြာ
* (28) ၿပိဳင္ေခ်ာင္းရြာ
* (29) ၾကင္ေဖၚရြာ
* (30) ေအာင္လွၿဖဴရြာ
* (31) သေဘၤာလွရြာ
* (32) မီးတုိက္ရြာ
* (33) နံသာေတာင္ရြာ
* (33) ကြမ္းေတာင္ရြာ
* (34) ေဂၚဒူရသဲေခ်ာင္းရြာ
* (35) ဆင္အုိးရြာ
* (36) ေက်ာက္ေခ်ာင္းေခ်ရြာ
* (38) ဂန္႔ဒရံရြာ
* (39) ၿဂစ္ေခ်ာင္းေအာက္ရြာ
* (40) သစ္သီးပင္အလယ္ၿပင္ရြာ
* (41) ေလာင္းဒုံေစတီၿပင္ရြာ
* (42) ဟန္စားမရြာ
* (43) ငါးခူရေခ်ာင္း၀ရြာ
* (44) က်ာေခါင္းေထာင္ရြာ
* (45) ေမာင္လံုးဖရြာ
* (46) ၾကက္ရိုးၿပင္ရြာ
* (47) ငန္းေခ်ာင္းရြာ
* (48) ပြင္႔ၿဖဴေခ်ာင္းရြာၾကီး
* (49) ပြင္႔ၿဖဴေခ်ာင္းရြာေခ်
* (50) ခ်စ္စံဖရြာ
* (51) ေနပူခံရြာသစ္
* (52) ေနပူခံ ရြာေဟာင္း
* (53) ေမာင္ႏွမသဲေခ်ာင္းရြာ
* (54) ေခ်ာင္းေၿမာက္ရြာ
* (55) သလူေခ်ာင္းရြာ
* (56) ရြာသစ္ေကရြာ
* (57) မဂၤလာၾကီးေက်းရြာ
* (58) ေက်ာက္ေလွက ားရြာ
* (59) စပ္ခ်ကုန္းရြာ
* (60) သဲၿဖဴကၽြန္းရြာ
* (61) မင္းက်ိဳးေခ်ာင္းရြာ
* (62) ရီဖုန္းၿပင္ရြာ
* (63) ခြဆုံၿပင္ရြာ
* (64) သစ္ပုတ္ေခ်ာင္းရြာ
* (65) ကင္းေခ်ာင္းရြာ
* (66) အတြင္းကင္းေခ်ာင္းရြာ
* (67) ကံၿပင္ရြာ
* (68) က်ီးကန္းၿဖဴရြာ
* (69) ေမွာ္၀င္ရြာ
* (70) ၿဂင္းေခ်ာင္းရြာ
* (71) လင္းဘားကုန္းရြာ
* (72) ေဇာ္မတက္ရြာ
* (73) ငါးခူရ ေတာင္ရြာ
* (74) ခ်ီးစားရြာ
* (75) အေပါက္၀ရြာ
* (76) လာလီရြာ
* (77) စိန္ပန္းရြာ
* (78) တုံးေခ်ာင္းအထက္ရြာ
* (79) တုံးေခ်ာင္းေအာက္ရြာ
* (80) ကာဒီရြာ
* (81) အုန္းပင္ရင္းရြာ
* (82) ဒိုးတန္းရြာ
* (83) ကညင္တန္းရြာ
* (84) အလယ္သံေက်ာ္ ရြာေဟာင္း
* (85) ၾကန္ေခ်ာင္းရြာ (86)သဂၤနက္ရြာ
* (87) ေက်ာင္းေတာင္ရြာ
* (88) တပ္ထုိးၿပင္ရြာ
* (89) ၿမင္းလြတ္ေခ်ာင္းရြာ
* (90) ၿမီေခ်ာင္းရြာ
* (91) ေရွာက္ကုိင္းရြာ
* (92) ေက်ာက္ပန္းဒူရြာ
* (93) ေဗာဓိကုိင္းရြာ
* (94) ေရႊေမာင္ရြာ
* (95) အတြင္းၿပင္ရြာ
* (96) ၾကံတန္းေခ်ာင္းရြာ
* (97) အင္းဒင္ၾကီးရြာ
* (98) အင္းဒင္ေခ်ရြာ
* (99) သ၀င္ေခ်ာင္းရြာ
* (100) ကုိးတန္ေကာက္ရြာေခ်
* (101) သ်ိန္ခါလီရြာ
* (102) ဒုံးပုိက္ရြာ
* (103) ဆင္၀ပ္ရြာ
* (104) ေအာင္လွဖ ရြာ
* (105) ေဖါက္က်ီေခ်ာင္းရြာ
* (106) ေပါက္ေတာၿပင္ရြာ
* (107) ကုန္းတန္းရြာ
* (108) ပဒင္းရြာ
* (109) ေရတြင္းကၽြန္းရြာ
* (110) ခ်ရားတန္းရြာ
* (111) ၀ါးခ်ရြာ
* (112) ေညာင္ပင္ၾကီးအထက္ရြာ
* (113) ေညာင္ပင္ၾကီးေအာက္ရြာ
* (114) ဒါက္ရြာ
* (115) လွပုိးေခါင္ရြာ
စုစုေပါင္း ရြာေပါင္း (115) ရြာတုိ႔သည္
အိမ္ေၿခစာရင္းအတိအက်မရဘဲ ကုလားမ်ားသတ္ၿဖတ္ခံရေသာ ရြာမ်ားၿဖစ္ၾကသည္။ ကုလားကုိ ယုံၾက ၊သနားၾက ၊ ကုလားဆုိင္က ၀ယ္စားၾက
၊ကုလားေရာင္းေသာ ပစၥည္းကုိ ၀ယ္သုံးၾကမည္ဆုိလွ်င္္ ထုိထက္ဆုိးေသာ အၿဖစ္သုိ႔
ေရာက္ရအုံးမည္ဟု ယုံၾကည္မိပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင္႔ ဆိုေသာ္ အထက္ပါ (1942
)အေရးအခင္းတြင္ ရခုိင္လူမ်ိဳးမ်ားသာ အသတ္ခံရသည္။
နယ္ေၿမမ်ားဆုံးရုံးခဲ႔ရသည္။ သုိေသာ္ ဘာသာ သာသနာ၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား
မေပ်ာက္ေသးပါ၊ အခုဒီေကာင္ေတြ ႐ိုဟင္ဂ်ာ နာမည္ခံၿပီး
တုိင္းရင္းသား စာရင္းသြင္းေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိလာၿပီ။ ဒီကိစၥကုိ သက္ဆုိင္သူမ်ား
ေပါ႔ေပါ႔တန္တန္ ထားမည္ဆုိပါက အနာဂတ္ၿမန္မာၿပည္ အတြက္
အလြန္စုိးရိမ္စရာေကာင္း ပါေၾကာင္း...
http://yehtunblog.blogspot.com/ (ရဲထြန္း၏မွတ္တမ္းမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)
